Корреляцийн коэффициент нь хоёр хувьсагчийн хоорондох хамаарал буюу харилцан холбооны хэмжигдэхүүн юм. Хоёр хувьсагч хооронд эерэг, сөрөг эсвэл хамааралгүй байдлаар харилцан нөлөөлдөг бол, корреляцийн коэффициент нь энэ хамаарлыг тооцоолж, тодорхой утгаар илэрхийлдэг. Эдгээр хувьсагч нь ямар нэгэн эдийн засгийн үзүүлэлт, хөрөнгийн үнийн хөдөлгөөн, хувьцаа, валютын ханш гэх мэт байж болдог.

Корреляцийн коэффициент нь -1-ээс +1 хүртэлх утга авах боломжтой. Урт хугацааны арилжаа, санхүүгийн шинжилгээ болон хөрөнгө оруулалтын шийдвэрүүдийг гаргахад энэ үзүүлэлт нь чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.

• +1: Төгс эерэг хамаарал. Хоёр хувьсагчийн үнэ 100%-ийн хамааралтай байх ба нэг хувьсагчийн өсөлт нь нөгөө хувьсагчийн өсөлттэй нарийн уялдаатай байна.
• 0: Хамааралгүй (Тусдаа). Хоёр хувьсагчийн хооронд ямар ч хамаарал байхгүй. Тэдний өөрчлөлтүүд тусдаа бие даан явагддаг.
• -1: Төгс сөрөг хамаарал. Хоёр хувьсагч нь 100%-ийн сөрөг хамааралтай байх ба нэг хувьсагчийн өсөлт нь нөгөө хувьсагчийн бууралттай нарийн уялдаатай байна.

Корреляцийн Коэффициентын Тооцоолол

Корреляцийн коэффициент нь Пирсоны (Pearson) корреляцийн коэффициент ашиглан тооцоологддог бөгөөд энэ нь хоёр хувьсагчийн хоорондох линейн (шууд) хамааралтай харилцааг хэмждэг. Энэ нь дараах томъёогоор тооцогддог:

Пирсоны корреляцийн коэффициент (r) нь хоёр хувьсагчийн хоорондох линейн хамаарлыг хэмжихэд ашиглагддаг. Энэ коэффициент нь -1, 0, +1 утгуудыг авч болно:

• r = +1 бол хоёр хувьсагчийн хоорондын хамаарал бүрэн эерэг (шууд хамааралтай).
• r = -1 бол хоёр хувьсагчийн хоорондын хамаарал бүрэн сөрөг (шууд сөрөг хамааралтай).
• r = 0 бол хоёр хувьсагчийн хооронд ямар ч хамаарал байхгүй гэсэн үг.

Пирсоны корреляцийн коэффициентыг тооцоолох томъёо нь:

Энд:

• Xi болон Yi нь хувьсагчийн хувьсагчдын утгууд (X болон Y хувьсагчид).
• X‾ болон Y‾ нь хувьсагчдын (X ба Y) дундаж утгууд.
• ∑ нь бүх утгуудыг нийлүүлэх сум.

Томъёоны үндсэн санаа нь хоёр хувьсагчийн зөрүүг хэмжиж, эдгээрийн хамаарлыг тодорхойлно. Энэ нь тухайн хоёр хувьсагчийн өөрчлөлтийн хоорондын хамаарлыг илэрхийлж, хоёр хувьсагчийн хооронд ямар төрлийн хамаарал байгааг үзүүлдэг.

Санхүүгийн Зах Зээлд Корреляцийн Коэффициентын Нөлөө

Корреляцийн коэффициент нь санхүүгийн зах зээлд хөрөнгө оруулагчид болон бизнес эрхлэгчдэд хэд хэдэн чухал үйлдлүүдэд ашиглагддаг. Энэ нь ихэвчлэн портфолио удирдлага, эрсдэл хуваарилах болон арилжааны стратеги гаргахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Бид эдгээр ашиглалтын талаар нарийвчилсан тайлбар өгөх болно.

1. Портфолио Удирдлага

Корреляцийн коэффициент нь хөрөнгө оруулагчид өөрсдийн портфолиог удирдахад чухал хэрэгсэл болдог. Портфолиогийн эрсдлийг бууруулахын тулд хөрөнгө оруулагчид хамааралтай хөрөнгүүдийг авч үздэг. Корреляцийн коэффициент нь тухайн хөрөнгийн хооронд ямар хамаарал байгааг тодорхойлж, хөрөнгө оруулагчид эрсдэлээс хэрхэн хамгаалах вэ гэдгийг тодорхойлно.

• Эерэг корреляци: Хоёр хөрөнгө хооронд эерэг корреляцитай бол эдгээр нь ихэвчлэн нэгэн зэрэг өсдөг эсвэл буурдаг. Жишээ нь, алт болон нефть хоёр нь ихэвчлэн эерэг корреляцитай байдаг.
• Сөрөг корреляци: Хоёр хөрөнгө хооронд сөрөг корреляцитай байвал эдгээр нь эсрэг чиглэлд өөрчлөгддөг. Энэ нь хөрөнгө оруулагчид аль нэг хөрөнгийн үнэт цаасны үнэ өсөхөд нөгөө хөрөнгийн үнэт цаасны үнэ буурах үр дагавартай байж болно. Жишээ нь, алт ба валютуудын хослолууд сөрөг корреляцитай байх нь бий.

Портфолио удирдлагын нэг чухал зорилго нь эрсдэлийг хуваарилах бөгөөд энэ нь корреляцийн коэффициентын шинжилгээгээр хамгийн сайн хийж болно.

2. Эрсдэл Хуваарилах (Diversification)

Корреляцийн коэффициент нь эрсдэл хуваарилах (diversification) стратегийн нэг хэсэг болох чухал хэрэгсэл юм. Эрсдэл хуваарилах нь хөрөнгө оруулагчийн хөрөнгийг олон хөрөнгөд тархаах явдал бөгөөд энэ нь хөрөнгө оруулалтын эрсдэлээс сэргийлэх арга юм.

• Сөрөг корреляци ашиглах: Хөрөнгө оруулагчид сөрөг корреляцитай хөрөнгүүдийг сонгон, нэг хөрөнгийн алдагдлыг нөгөө хөрөнгийн ашигтай тэнцвэржүүлэх боломжтой. Энэ нь хөрөнгө оруулагчид эрсдэлийг бууруулж, зах зээлийн хэлбэлзэлд өртөх эрсдэлийг багасгадаг.
• Эерэг корреляци: Эерэг корреляцитай хөрөнгүүд нь ихэвчлэн нэгэн зэрэг өсдөг. Гэвч энэ нь эрсдлийг нэмэгдүүлж болох тул, хөрөнгө оруулагчид үүнийг амжилттай удирдах хэрэгтэй.

3. Форекс Арилжаа болон Валютын Хослолууд

Форекс арилжаа болон валютын ханшийн өөрчлөлтүүдийн хооронд хэрхэн корреляцийн коэффициент ажилладаг нь санхүүгийн зах зээлд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Хөрөнгө оруулагчид валютын хослолуудын корреляцийг шинжилж, хамгийн ашигтай арилжааны стратегиудыг боловсруулах боломжтой.

• Эерэг корреляци: Валютын хослолууд хооронд эерэг корреляцитай байвал эдгээр хослолуудын үнэ ихэвчлэн нэгэн зэрэг өөрчлөгддөг. Жишээ нь, USD/JPY болон EUR/USD хослолууд эерэг корреляцитай байж болно.
• Сөрөг корреляци: Хэрвээ валютын хослолууд сөрөг корреляцитай байвал эдгээр хослолуудын үнэ эсрэг чиглэлд өөрчлөгддөг. Энэ нь хөрөнгө оруулагчид нэг хослолын ашиг буюу алдагдлыг нөгөө хослолын үнэт цаасны хөдөлгөөнөөр тэнцвэржүүлэх боломжийг олгодог.

4. Ашиг Олох Стратегиуд

Корреляцийн коэффициент нь арилжааны стратеги боловсруулахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Хөрөнгө оруулагчид хамгийн сайн ашиг олох стратегийг тодорхойлохын тулд корреляцийг ашиглан хамгийн тохиромжтой хослолуудыг хайдаг.

• Төрөл бүрийн хөрөнгө оруулалт хийх: Хөрөнгө оруулагчид хэд хэдэн хөрөнгө оруулалт хийж, эдгээр хөрөнгүүдийн хооронд хамааралтай байдлыг тооцоолж, хөрөнгийн үнэ өсөх эсвэл буурахад ашиг олох боломжтой.

Корреляцийн коэффициент нь санхүүгийн зах зээлд хөрөнгө оруулалтын шийдвэр, эрсдэл хуваарилах, арилжааны стратеги боловсруулахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Энэ нь хөрөнгө оруулагчид хөрөнгийн үнийн өөрчлөлтүүдийн хамааралтай холбоог ойлгож, хамгийн тохиромжтой стратегиудыг хэрэгжүүлэх боломжийг олгодог. Хөрөнгө оруулалтын стратеги болон портфолио удирдлагад корреляцийг хэрхэн ашиглах нь зөвхөн эрсдэлийг бууруулах төдийгүй, томоохон ашиг олох боломжийг ч гаргадаг.